تعیین ضریب نسبت جذب آب در ریشه گیاه فلفل قلمی

به منظور تعیین ضریب نسبت جذب آب در شرایط تنش آبی در گیاه فلفل قلمی، طی تابستان 1391، پژوهشی در گلخانه ی تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد انجام شد. ضمن آن که تأثیر میزان آب آبیاری بر روی صفات ریشه و عملکرد گیاه نیز مطالعه شد. این پژوهش در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار در محیط کشت گلدانی صورت گرفت. تیمارهای آبیاری در 4 سطح شامل یک سطح آبیاری کامل (fi) و 3 سطح کم آبیاری (di) در 80%، 60% و 40% نیاز آبی گیاه بودند. از یک تیمار بدون کشت نیز جهت اندازه گیری میزان تبخیر از سطح خاک استفاده شد. گیاهان در تعدادی گلدان پلاستیکی (مشابه شرایط لایسیمتری) با ارتفاع 55 سانتی متر و قطر خارجی 45 سانتی متر پر شده از خاکی با بافت لوم رسی واکاری شدند. خاک گلدان ها به 5 لایه 10 سانتی متری تقسیم و در10 نقطه در طول هر گلدان، میزان رطوبت به صورت روزانه توسط دستگاه رطوبت سنج اندازه گیری شد. اعمال تنش رطوبتی بعد از حدود 78 روز از شروع کشت، در یک دوره 64 روزه صورت گرفت. برای تعیین میزان جذب آب از مدل های جذب شامل قانون تجربی 40، 30، 20 و 10 درصد دانیلسون، مدل جذب خطی پراساد، مدل جذب نمایی راتس و مدل جذب نمایی لی و همکاران استفاده شد. نتایج نشان داد مدل قانون تجربی 40، 30، 20 و 10 درصد دانیلسون، مناسب ترین مدل در بیان متوسط جذب رطوبت بود. متوسط ضریب نسبت جذب آب در تیمارهای 80 ، 60 و 40 درصد نیاز آبی، به ترتیب برابر با 791/0، 662/0 و 449/0 به دست آمد. بالاترین برازش توابع کاهشی جذب با مقادیر ضریب نسبت جذب آب مشاهداتی در تیمارهای تحت تنش آبی مربوط به تابع کاهشی جذب فدس و همکاران بود. ضمن آن که در همه تیمارها جذب آب از لایه اول و دوم بیشتر بود. تحلیل های آماری نشان داد میزان آب آبیاری بر روی تمامی صفات مورد مطالعه در گیاه فلفل قلمی معنی دار بود. به طوری که بیشترین مقدار کمی صفات مورد مطالعه در تیمار fi و کم ترین مقدار در تیمار di40 به دست آمد. متوسط رشد روزانه ریشه در تیمارهای fi، di80، di60 و di40 به ترتیب، 35/0، 33/، 3/0 و 27/0 سانتی متر در روز و میزان چگالی طولی ریشه نسبت به عمق کاهشی بود. هم چنین اثر میزان آب بر روی عملکرد میوه و کارائی مصرف آب معنی دار بود و بیشترین عملکرد میوه و کارائی مصرف آب در تیمار fi و پس از آن در تیمار di80 به دست آمد. در این پژوهش مشخص شد کاهش آب مصرفی به میزان 20، 40 و60 درصد نیاز آبی، باعث کاهش عملکرد محصول به ترتیب 98/26، 92/50 و 49/69 درصد و کارائی مصرف آب به ترتیب 56/10، 24/22 و 35/29 درصد گشت. افزون بر آن کاهش مصرف آب، باعث کاهش چشم گیری در شاخص های رشد گیاه ازجمله وزن تر و خشک میوه، تعداد میوه، وزن تر و خشک اندام هوایی و بازارپسندی میوه ها می شود. با توجه به معنی دار نبودن عملکرد و بازارپسندی میوه ها بین تیمارهای fi و di80، در شرایط محدودیت منابع آب آبیاری اعمال حداکثر 20 درصد نیاز آبی گیاه قابل توصیه است.